ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ

2nd MORE Report: Chapter III. Η ιστορική επίσκεψη Μητσοτάκη στην ελληνική μειονότητα της Αλβανίας

Σύντομο Ιστορικό

Λίγες μόλις ημέρες μετά την επίσκεψή του στα Τίρανα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφθηκε στις 22 Δεκεμβρίου την Χειμάρρα, Λιβαδειά και Δερβιτσάνη, όπου ζουν πολλοί Έλληνες εθνικής καταγωγής. Η επίσκεψη είχε αρχικά προγραμματιστεί για τις 7 Δεκεμβρίου, αλλά αναβλήθηκε λόγω κακών καιρικών συνθηκών. Πρόκειται για την πρώτη επίσκεψη Έλληνα πρωθυπουργού στις περιοχές της ελληνικής εθνικής μειονότητας της Αλβανίας έπειτα από 31 χρόνια, όταν ο πατέρας του, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης επισκέφθηκε τον τόπο ως πρωθυπουργός. Στη Χειμάρρα, ο Μητσοτάκης συνοδευόταν από τον Ολυμπιονίκη Πύρρο Δήμα, που κατάγεται από την περιοχή, ενώ στη Δερβιτσάνη συνοδευόταν από τον Έντι Ράμα. Και οι δύο πρωθυπουργοί δήλωσαν πως η ελληνική μειονότητα αποτελεί «αναντικατάστατη γέφυρα της άρρηκτης σύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών». Ο Ράμα ανακοίνωσε ότι θα ανακαινίσει την πλατεία στη Δερβιτσάνη μετονομάζοντάς την πλατεία «Κωνσταντίνου Μητσοτάκη», κίνηση στην οποία έδωσαν έμφαση τα μέσα ενημέρωσης.

Ο σκοπός της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού ήταν διπλός: να συνομιλήσει με εκπροσώπους της ελληνικής μειονότητας, να ακούσει τα προβλήματά τους και να δηλώσει την υποστήριξη της Ελλάδας, καθώς επίσης να μεταφέρει το μήνυμα ότι η ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας είναι εφικτή με την προϋπόθεση σεβασμού των δικαιωμάτων της ελληνικής εθνικής μειονότητας.

Κάλυψη από τα ΜΜΕ

Έχουν περάσει 31 χρόνια από τότε που ένας Έλληνας πρωθυπουργός επισκέφθηκε τις περιοχές της ελληνικής μειονότητα στην Αλβανία, και αυτό, όπως ήταν φυσικό, απασχόλησε τα ΜΜΕ και στις δύο χώρες. Η κάλυψη της επίσκεψης ήταν επαρκής και παρουσιάστηκε για αρκετές μέρες στην ημερήσια αντζέντα των ΜΜΕ και από τις δυο πλευρές. Το γεγονός αποτυπώθηκε ως συμβολικό και ιστορικό από τα ελληνικά ΜΜΕ, τονίζοντας τη σημασία της ελληνικής μειονότητας για τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας-Αλβανίας, ενώ υπερτονίστηκε από τα ΜΜΕ ότι πρόκειται για ένα «ξεχασμένο» θέμα για την ελληνική πολιτεία. Παρά τη γενική εικόνα, υπήρχαν επίσης μέσα ενημέρωσης στα οποία επαναλάμβαναν πολλά τυπικά εθνικιστικά, αντι-αλβανικά και αλυτρωτικά αφηγήματα.

Το αντίστοιχο ενδιαφέρον για την κάλυψη του θέματος της επίσκεψης υπήρξε και από τα Αλβανικά ΜΜΕ. Οι ειδήσεις που επιλέχθηκαν υπογράμμισαν τα δύο ξεχωριστά μηνύματά του Έλληνα πρωθυπουργού: τον σεβασμό των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας και την υποστήριξη για την ένταξη της Αλβανίας στην ΕΕ. Ωστόσο, δεν πέρασε απαρατήρητο από ορισμένα αλβανικά μέσα ενημέρωσης ότι Έλληνες της μειονότητας εμφανίστηκαν για να ακούσουν τον Έλληνα πρωθυπουργό κρατώντας ελληνικές σημαίες, ενώ άλλοι φώναζαν εθνικιστικά συνθήματα.

Βασικά Συμπεράσματα

• Ο Έλληνας πρωθυπουργός πραγματοποίησε δύο επισκέψεις υψηλού συμβολισμού στην Αλβανία μέσα σε δύο εβδομάδες. Το κύριο μήνυμα ήταν ότι η Ελλάδα και η Αλβανία επιδεικνύουν πραγματική θέληση να προχωρήσουν ανοίγοντας μια νέα σελίδα στην ιστορία των σχέσεων τους. Η Αθήνα «βλέπει» τα Τίρανα ως «πύλη», προκειμένου να εδραιώσει έναν πιο ενεργό ρόλο στα Βαλκάνια και να εξισορροπήσει τις σχέσεις της Τουρκίας με την Αλβανία.
• Για να επιτύχει και τους δύο στόχους, η Αθήνα έχει δεσμευθεί αποφασιστικά για την ένταξη της Αλβανίας στην Ε.Ε. Βοηθά το γεγονός ότι η γείτονα είναι μέλος του NATO και πλήρως ευθυγραμμισμένη με τη Δύση. Η ελληνική μειονότητα στην Αλβανία και η αλβανική κοινότητα στην Ελλάδα ενισχύουν περαιτέρω τις διμερείς σχέσεις και προάγουν τα κοινά συμφέροντα. Αυτό ήταν το βασικό μήνυμα της κοινής εμφάνισης των δύο πρωθυπουργών στα χωριά της ελληνικής μειονότητας.
• Για μια ακόμη φορά, τα ΜΜΕ και στις δύο χώρες έχασαν την ευκαιρία να υπογραμμίσουν αυτήν την πραγματικότητα και να παρουσιάσουν ισορροπημένα τα ουσιαστικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τόσο η ελληνική μειονότητα, όσο και η αλβανική κοινότητα στην Ελλάδα. Δεν κατάφεραν επίσης να αξιολογήσουν σωστά την προοπτική των διμερών σχέσεων και κοινών στόχων στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της Αλβανίας.
• Είναι καιρός να ξεπεραστούν τα προβλήματα που κληρονομήθηκαν από το παρελθόν και εμποδίζουν την περαιτέρω σταθεροποίηση των διμερών σχέσεων και την τελική συμφιλίωση των δύο λαών. Τα ΜΜΕ μπορούν να παίξουν εποικοδομητικό ρόλο σε αυτές τις προσπάθειες, δίνοντας περισσότερο χώρο στις νέες γενιές ακαδημαϊκών και σε μετριοπαθείς φωνές, που θα μπορούσαν να εξηγήσουν τη σημερινή πραγματικότητα στις διμερείς σχέσεις, τους λόγους για τους οποίους συνεχίζουν να υπάρχουν εκκρεμή ζητήματα και ποιες οι δίκαιες λύσεις, που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν.

Αυτή η περίληψη του κεφαλαίου «Η ιστορική επίσκεψη Μητσοτάκη στην ελληνική μειονότητα της Αλβανίας» αποτελεί μέρος της 2ης Έκθεσης του Παρατηρητηρίου ΜΜΕ (MORE). Το MORE είναι μέρος του έργου ALGREE και στοχεύει να τονίσει μέσω πρόσφατων περιπτωσιολογικών μελετών πώς τα μέσα ενημέρωσης, τα οποία επηρεάζουν και διαμορφώνουν τη στάση της κοινής γνώμης, αποτυγχάνουν να παρέχουν ακριβείς πληροφορίες και καλή κατανόηση των βελτιωμένων διμερών σχέσεων στο επίπεδο της επίσημης πολιτικής και των κοινωνικών δεσμών που υπάρχουν και παραμένουν στο πλαίσιο παρανοήσεων και προκαταλήψεων.